Ο Ελικώνας είναι βουνό της Στερεάς Ελλάδας, το οποίο βρίσκεται στα σύνορα των νομών Βοιωτίας και Φωκίδας. Σύμφωνα με τη μυθολογία ο Ελικώνας, ήταν αδερφός του Κιθαιρώνα. Τα δύο αδέρφια διέφεραν ως προς τον χαρακτήρα. Ο Ελικώνας ήταν ήρεμος και αγαπούσε τους γονείς του, ενώ ο Κιθαιρώνας ήταν πλεονέκτης και σκληρός. Ο Κιθαιρώνας σκότωσε τον πατέρα του με δόλιο τρόπο και έριξε απ’ τον γκρεμό τον αδερφό του.
Οι θεοί μεταμόρφωσαν τα δύο αδέρφια σε βουνά. Στον μεν Κιθαιρώνα σαν τιμωρία για την κακία του, όρισαν να κατοικούν οι Ερινύες, στο δε Ελικώνα όρισαν να κατοικούν οι Μούσες, ως αμοιβή για τον καλό του χαρακτήρα. Η μυθολογία θέλει στον Ελικώνα να κατοικούν οι Μούσες μαζί με τον Απόλλωνα, όπου η ποίηση και η αρμονία ήσαν η καθημερινή τους απασχόληση. Στον μαγευτικό τόπο των Μουσών, η φύση ήταν ήρεμη και απλόχερη. Κανένα δηλητηριώδες φυτό και ρίζα, δε φύτρωνε και το δηλητήριο κανενός φιδιού δεν ήταν θανατηφόρο.
Σ’ αυτό, λοιπόν το ορεινό συγκρότημα του Ελικώνα, ανάμεσα στις κορυφές της Παλιοβούνας, της Μεγάλης Λούτσας, των Κολλιέδων βρίσκεται το ελατόφυτο Κυριάκι. Είναι χτισμένο στον ίδιο χώρο που κατά την αρχαιότητα βρισκόταν η αρχαία φωκική πόλη Φλυγόνιο, ερείπια της οποίας σώζονται στο σημερινό Παλιόκαστρο. Καταστράφηκε από τον Φίλιππο Β’ το 348π.Χ. κατά τους Ιερούς πολέμους.
Στα ερείπια του αρχαίου Φλυγονίου εγκαταστάθηκαν τον 14ο αιώνα Έλληνες Αρβανίτες. Ενσωματώθηκαν, ταυτίστηκαν εθνικά, πολιτιστικά και κοινωνικά με τον ντόπιο πληθυσμό και διατήρησαν μόνο την γλώσσα τους. Την περίοδο της Ελληνικής Επανάστασης, οι Κυριακιώτες θα επιδείξουν ένθερμο ζήλο για την απελευθέρωση της χώρας, πολεμώντας στο πλευρό των οπλαρχηγών της Ρούμελης, Διάκου, Μπούσγου και Ανδρούτσου.
Αργότερα, κατά τους Βαλκανικούς Πολέμους 1912-1913 και την Μικρασιατική καταστροφή 1921-1922, οι Κυριακιώτες θα ριχτούν στα πεδία των μαχών, επιδεικνύοντας φιλοπατρία και αυταπάρνηση.
Στον πόλεμο του 1940, πολλοί θα πληρώσουν με την ίδια τους τη ζωή, τη συμμετοχή τους στον αγώνα. Στην Κατοχή, το Κυριάκι υπήρξε κέντρο συμμαχικής στρατιωτικής οργάνωσης, γι’ αυτό δεν έλειψαν και τα αντίποινα. Το χωριό κάηκε ολοκληρωτικά τρεις φορές. Στις 25.5.1943 απ’ τους Ιταλούς και στις 3.10.1943 και 26.4.1944 από τους Γερμανούς. Τα υπάρχοντα των φτωχών Κυριακιωτών έγιναν στάχτη και πολλοί οδηγήθηκαν στο εκτελεστικό απόσπασμα. Όσοι επέζησαν, προσπάθησαν να δώσουν πνοή στον κατεστραμμένο τόπο!
Σήμερα, το Κυριάκι αποτελεί Δημοτικό Διαμέρισμα του Δήμου Λιβαδειάς, με 2.161 κατοίκους, που καλεί τον καθένα να το επισκεφτεί για να ανακαλύψει τις φυσικές ομορφιές του και να θαυμάσει τα μνημεία του.
